آناتومی دست و بازوی انسان

تشريح بازو

استخوان بازو براى دور ماندن از هرگونه آسيب گرد آفريده شده و سر فوقانى آن برآمده است تا در گودى كتف توسط مفصل سست بسيار غير محكم فرو رود

و به دليل همين سستى، مفصل استخوان بازو بسيار دچار دررفتگى مى‏ گردد.

در سستى اين مفصل دو فايده منظور مى ‏باشد:

يكى به خاطر تأمين يك نياز؛ دوم به خاطر وجود ايمنى. تأمين نياز ايجاد سلاست در حركت بازو به همه جوانب مى ‏باشد

و وجود ايمنى به دليل آن است كه بازو گرچه بايد توانايى و امكان حركت‏هاى گوناگون به اطراف را داشته باشد، ليكن اين حركت‏ها آن گونه زياد و پيوسته نيست تا ترس از پارگى و دررفتگى رباطهاى بازو

(1) زايده اكروميون (Acromion) اين زايده مفصل بين استخوان كتف با ترقوه مى‏باشد.

(2) به هر برآمدگى عير گويند مانند عير قدم، جرجانى گويد:

بر پشت كتف استخوان دراز است سرتاسر كتف چون مثلث ايستاده … طبيبان آن را به تازى عير كتف خوانند يعنى خرك كتف و اين از بهر آن گويند كه هرچه بر كتف نهاده شود، بار آن بر وى باشد.

وجود داشته باشد، بلكه در واقع بازو در بيشتر حالات، ثابت است

و اين بخش‏هاى ديگر دست است كه در حركت و فعاليت مى ‏باشد، لذا ديگر مفصل‏هاى دست بسيار محكم‏تر از مفصل بازو بسته شده ‏اند.

مفصل بازو (با كتف)

آناتومی دست و بازوی انسان

توسط چهار رباط جمع شده است:

يكى رباط پهن غشايى‏ «1» كه سطح مفصل را پوشانده مانند ديگر مفصل‏ها؛ دو رباط ديگر از زايده اخرم به سوى پايين فرود آمده،

يكى با انتهاى پهن خود سر بازو را در بر گرفته و رباط ديگر (سوم) كه بزرگ‏تر و سفت‏ تر است.

همراه رباط چهارم كه آن نيز از زايده منقارى برآمده به سوى پايين مى ‏آيد و در برشى كه براى آن دو رباط مهياست، قرار مى‏ گيرند.

شكل اين دو رباط تمايل به پهنى دارند «2» بويژه هنگام تماس با بازو «3». از ويژگى‏هاى اين دو رباط آن است كه چون آسترى براى بازو مى ‏باشند و به ماهيچه‏ هاى انباشته بر باطن بازو متصل مى‏ شوند.

استخوان بازو

آناتومی بازوی انسان

از داخل گود و از طرف خارج برآمده است تا ماهيچه، عصب و رگ‏هاى انباشته بر هم در آن پناه گيرند

و همچنين انسان بتواند به خوبى، چيزى را زير بغل خود حمل نمايد و نيز بتواند به بهترين حالت، يك دست را برابر دست ديگر ببرد.

انتهاى تحتانى استخوان بازو از دو زايده به هم چسبيده تشكيل شده است.

زايده‏ اى داخلى (انسى) كه بلندتر و باريك‏تر بوده و با چيز ديگرى پيوند نخورده است، بلكه صرفاً حفاظ عصب و رگ‏ها مى ‏باشد

و زايده ‏اى خارجى كه توسط تكمه‏ اى‏ «4»، كه توصيف آن را مى ‏آوريم، مفصل‏ آرنج‏ بدان تمام مى ‏گردد،

و بناچار ميان آن دو زايده، شيارى به وجود مى ‏آيد كه در دو طرف اين شيار دو گودى از بالا (يعنى حفره فوقانى) به سمت جلو و از

(1) از ضخامت كمى برخوردار است مانند پرده اگر رباط ضخيم و سفتى بود، بازو را از سهولت در حركت مانع مى ‏گرديد با اين حال به خاطر پوششى كه دارد مانع از دررفتگى بازو مى‏ گردد.

(2) پهن نيست بلكه متمايل به پهنى است.
(3) تا بازو را پوشش بهترى دهد.
(4) كاپيتولوم (Capitulum) قسمت مدور براى مفصل شدن با سر زند رويين. (به نقل از ضروريات آناتومى اسنل، ص 33)

پايين (يعنى حفره تحتانى) به سمت عقب كشيده شده است، «1»

گودى داخلى فوقانى هموار و صيقلى مى ‏باشد و پرده ‏اى بر آن قرار ندارد و گودى خارجى بزرگ‏تر است،

و آن سمت از گودى خارجى كه بعد از گودى داخلى قرار دارد از بافت زبرى برخوردار مى ‏باشد و شكل گودى آن دايره ‏اى نبوده،

بلكه چون ديواره‏ اى راست ايستاده

تا اين كه هرگاه زايده استخوان ساعد به جانب وحشى (خارج) حركت نمود با برخورد به ديواره، بايستد- و به زودى نياز بدان را بيان مى ‏كنيم-

بقراط اين دو گودى را دو پاشنه ناميده است.

تشریح استخوان های دست

آناتومی دست و بازو

استخوانهاء دست شصت پاره است، اندر هر دستى سى پاره، بدين تفصيل، استخوان بازو يك پاره، ساعد دو پاره، خورده دست هشت پاره.

از آن جمله هشت پاره اندر دو صف نهاده است

و هشتم را العَضْمُ الزّايد گويند، و قاعده عصبى است كه بكف اندر آمده است.

استخوان پشت دست چهار پاره است كه بتازى المُشْط گويند، بچهار انگشت پيوسته و انگشت بزرگ كه بتازى ابهام گويند با خورده پيوسته است

و پيوند مُشط با خورده محكم است

و آنجا حركتى ظاهر نيست. و اين سر كه بخورده پيوسته است چُست بهم باز نهاده است همچون خورده. و آن سر كه بانگشتان پيوسته است، گشاده ‏تر است و دورادورتر تا انگشتان گشاده باشد.

استخوان انگشتان پانزده پاره است، هر انگشتى سه پاره، جمله سى پاره باشد. استخوانهاء تهی‏گاه دوازده پاره است.

نخستين استخوان دست، بازو «1» است.

استخوانى تك كه از بيرون گوژ و از درون كاو است. سرى دارد كه در فرورفتگى شانه‏ «2» در جايى كه برايش آماده ‏شده قرار مى‏ گيرد اين يك سرش است، سر ديگرش در آرنج‏ «3» قرار مى‏ گيرد.

و در همان جا (آرنج) بريدگى و فرورفتگى قرقره‏ «4» مانندى است كه سر استخوان زند زيرين‏ «5» در آن فرورفته‏ «6» و فرورفتگى‏ اى‏ «7» ديگرى كه زائده جانبى زند زبرين‏ «8» در آنجا مى‏ گيرد.

اندازه‏ ى دو زند از آرنج تا مچ دست‏ «9» است.

يكى كوچكتر است و زند زبرين ناميده مى ‏شود و ديگرى بزرگتر است و زند زيرين نام دارد.

در جاى رسيدن آن دو به مچ، داراى زائده‏ هايى‏ اند كه بوسيله آنها بهم مى ‏پيوندند ميان آنها و مچ دست نيز بندى‏ «10» است.

مچ دست از هشت استخوان كه روى هم در دو رديف قرار گرفته ‏اند، تشكيل شده است.

اينها استخوان‏هايى سخت و بى ‏مغزاند كه از گرد آمدنشان بدور هم شكلى سازگار با حالت طبيعى مچ بدست آمده است و پس از مچ كف دست مى‏ آيد كه از چهار استخوان‏ «11» تشكيل شده كه با زردپى‏ هايى به استخوان‏هاى مچ مى‏ چسبد.

بند انگشتان‏ «12» به استخوان‏هاى كف دست مى‏چسبد. در هر انگشت سه بند وجود دارد كه بوسيله زردپى‏ ها و بندهايى‏ «13» بهمديگر پيوندى استوار پيدا كرده ‏اند.
دست سى استخوان دارد كه شامل:

يك بازو، دو زند، هشت مچ، چهار كف، و پانزده بند پنج انگشت است.

نخستين بند انگشت ابهام توسط مفصلى بسيار نرم به زند زبرين اتصال مى ‏يابد تا بتواند به حركت‏هاى گسترده و پردامنه ‏ى خود همچون رودرويى با چهار انگشت ديگر دست يابد.

______________________________
(1). بازوHumerus bone .
(2). حفره گلنوييدGLenoid cavity
(3). آرنج، مرفق‏Elbow
(4). قرقره‏Trochlea
(5). زند زيرين‏Ulna B .
(6).olecranon coronid Fossa
(7).Radial Fossa
(8). زند زيرين‏Radius B .
(9). مچ دست‏Carpus
(10).Wrist distal Radiocarpal Joint .
(11).Metacarpul B .
(12).Phalanges of the hand
(13).metacarpo proximo dist Inter phalangeal j

ابن سينا، حسين بن عبد الله – مترجم: مسعودى، على رضا، ترجمه قانون در طب، 1جلد، مرسل – كاشان، چاپ: اول، 1386 ه.ش.
رازى، محمد بن زكريا – مترجم: ذاكر، محمد ابراهيم، المنصوري في الطب (ترجمه)، 1جلد، دانشگاه علوم پزشكى تهران – تهران، چاپ: اول، 1387 ه.ش.