شناخت عضلات در طب کهن و نام دیگر آنها

مطالعه این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

آناتومی و تشریح سیستم عضلانی بدن انسان

اصل عضله عصب است و عصب را به پارسى پى گويند.

و اين پى سه نوع است، و هر نوعى را به نزديك طبيبان نامى است: يك نوع آن است كه يا از دماغ رسته است يا از نخاع، كه خليفه دماغ است، آن را عصب گويند. دوم از سر استخوانها رسته است آن را رباط گويند.

سيم از بيرون عضله رسته است آن را و تر گويند. و هر كجا كه اندرين كتاب نام عصب و رباط و وتر گفته آيد بايد ك اين معنى ياد باشد تا شرح سخن معلوم گردد.

و چون محل قوت تفكر و تميز ميانگاه دماغ است و آغاز حركتهاى اختيارى از قوّت مميزه است كه به ميانجى عصب‏ها باندامهاى جنبان فرود آيد.

 دماغ عضوى است:

به غايت و نرمى و نازكى و عصبهايى كه از وى رسته است، به ترى و نازكى بدو نزديك است و ممكن نشد كه به ميانجى اين عصبهاى نازك اندامها را حركت بودى تا اين عصبها رنج جنبانيدن اندامها توانستى كشيد آفريدگار تبارك و تعالى به لطف تدبير هر كجا كه به حركت حاجت است

از بهر آن حركت عضله‏ اى آفريده است و عصب را با رباط بياميخته و آخر عضله را بدان اندام پيوسته (ص 25) تا به ميانجى عصب قوت مميزه كار خويش كند، و به قوّت رباط و وتر حركت حاصل ميشود.

وتر

و ببايد دانست كه اين رباط كه ياد كرده شد، بعضى آن است كه استوارى بند گشادها بدان است، و بعضى آن است كه آنجا كه از سر استخوان بر سته است، كشيده شده است و

راست بيامده و ميان او لختى همچنان راست بر رفته است و لختى برسان ليف شاخ شاخ از هم باز شده،

و ميان اين ليف‏ها به گوشت آكنده شده، اين موضع را كه به گوشت آكنده شده است عضله گويند و ديگر باره ليفها از گوشت بيرون آمده است و به هم باز آمده، و با آن لختى كه راست برفته است و يكى گشته و بر هم پيچيده شده،

اين موضع را كه از گوش بيرون است و تر گويند و اين و تر به استخوانى پيوسته است و غشايى اندر روى عضله كشيده و حركت همه اندامها بدين عضله باشد.

هر گاه كه مردم به قوّت تميز اختيار حركتى كند و خواهد كه عضوى را به سوى خويش آرد عضله‏ اى كه از بهر حركت آن عضو است تشنج كند،

يعنى به هم باز نشيند، و كوتاه گردد تا آن عضو را كه بدو پيوسته است و به خويشتن كشد. و هر گاه كه خواهد دور كند عضله دراز گردد تا آن عضو به جاى خويش باز شود.

و هر عضله‏ اى به اندازه آن عضو است كه حركت آن بدو است

اگر عضو بزرگتر است عضله بزرگ است، و اگر كوچك است عضله نيز كوچك است. و غشاء چيزى است از عصب و رباط بافته برسان حرير و بر روى عضله و بر روى اندامهاى دگر چون دل و جگر و سپرز و حجاب و زاندرون شكم بر همه پهلوها برسان آسترى اندر كشيده است و صفاق نوعى از غشاء است لكن قوى تر.

منبع و استناد زنده به آن در بخش زیر امکان پذیر میباشد :