ویدئوهای آموزشی

ویدئو رصد آنلاین سیاره عطارد یا تیر -شناخت کوکب عُطارد

 

ابو عبد اللّه محمّد بن احمد بن يوسف خوارزمى كاتب، در مفاتيح العلوم، مينويسد:

«الكواكب السيّارة (و أسماءها بالفارسيّة): زحل (كيوان)، و المشترى (هرمز)، و المرّيخ (بهرام)، و الشمس (خور)، و الزهرة (ناهيد)، و عطارد (تير)، و القمر (ماه

 

و ابو ريحان بيرونى، در التفهيم لاوائل صناعة التنجيم، مينويسد:

«برجها ستارگان را همچنان است چون ملكان را نشستگاه و جايگاه عزّ، و اندر اين برجها نامبردار و بلند هميگردند. و اندر اين برجها درجات است كه «شرف» بدان منسوب است … و اينك برجها و درجه‏ هاى شرف بر مذهب پارسيان و يونانيان:

زحل، شرفش اندر ميزان: كا
مشترى، شرفش اندر سرطان: يه‏
مرّيخ، شرفش اندر جدى: كح‏
شمس، شرفش اندر حمل: يط
زهره، شرفش اندر حوت: كز
عطارد، شرفش اندر سنبله: يه‏
قمر، شرفش اندر ثور: ج
رأس، شرفش اندر جوزا: ج
ذنب، شرفش اندر قوس: ج …».

حال عطارد

در اختلاف احوال، همچنان است كه در زهره  مگر آنكه بُعد او از آفتاب، قرب بيست و هفت درجه بيش‏ بر نيايد. و زهره را مقابل اوج، حضيض است و عطارد را
مقابل اوج، حضيض نيست؛ بلكه هم اوج است اما نه بدان‏ غايت. در بُعد و بطوء سير كه اوج اول و حضيض او بر دو تثليث اوج است به تقريب؛ و سير اوج ماننده سير ثوابت. پس عطارد را از جهت ضبط اين اختلافات،

به چهار فلك مجسم، و سه دايره و چهار حركت متشابه احتياج افتاد:

امّا فلك اوّل، فلكى كه مركز او مركز عالم بود. و منطقه‏ او در سطح منطقه ممثل و محدّب او مماس مقعّر زهره‏ و مقعّر و مماس محدب قمر؛ و اين فلك را فلك ممثل‏ خوانند.
و اما فلك دوم، فلكى كه مركز او خارج بود از مركز عالم. و او در ثخن فلك ممثّل بود همچنان كه‏ خارج مركز ديگر كواكب.

و تماس او با دو سطح فلك ممثل‏ به دو نقطه بود: يكى اوج و ديگر حضيض؛

چنان كه گفتيم. و سطح منطقه خارج بود از سطح منطقه ممثل؛

و اين فلك‏ را فلك مدير خوانند.

و اما فلك سيوم، فلكى ديگر كه‏ مركز او خارج بود از مركز ممثل و از مركز مدير.

بين سيارات كوچكتر كه به خورشيد نزديكترند، مثلا عطارد نه فقط فاقد آب‏ وهوا است، بلكه آن‏قدر به خورشيد نزديك است، كه مقدار حرارت آن حرارت ذوب سرب مى‏باشد.

البته تنها يك طرف عطارد كه هميشه روز و مقابل خورشيد است، محكوم به چنان حرارتى است، ولى طرف ديگر كه دائما شب است، حرارتش از حد يخ زدن آب كمتر است، و در هر دو صورت زندگى در عطارد غير ممكن بنظر مى‏رسد.

ميان اين دو حد-

سرماى شديد سيارات دور و بزرگ، و گرماى فوق‏العاده سيارات نزديك و كوچك- سيارات معتدلى مانند زهره و مريخ كه همسايه داخلى و خارجى زمين‏اند، اين هر دو جوّى شبيه جوّ ما دارند، و قرائنى نيز دال بر وجود مقدار كافى آب در آنها موجود است.

كواكب

بر دو نوع ‏اند سيارات و ثوابت.» چه اگر در حركات قدراً و جهتاًI موافق‏اند، در جميع دوره آن را ثوابت گويند و الّا سيارات. «و سيارات هفت‏اند» به اين ترتيب: اول، «زحل‏» كه موسوم است‏I به كيوان؛ دوم، «مشترى‏» كه معروف است به برجيس؛

سيّم، «مريخ‏» كه موسوم است به بهرام و به احمر؛ چهارم، «شمس‏» كه مشهور است‏I به آفتاب؛ پنجم، «زهره‏» كه مسماست به ناهيد؛

ششم، «عطارد» كه ملقب است به كاتب؛ هفتم، «قمر» كه مشتهر است به ماه.

«و هرI يك از اين هفت كوكب را فلكى است على‏حده؛» زيرا كه سواى حركت شبان‏روزى هر كدام را به خصوصه، حركتى يافته‏ اند،از مغرب به مشرق غالباً و در مقدار مخالف يكديگر.

پس هر يك را در بادى النظر فلكى اثبات كرده ‏اند، چه بنا بر اصول‏ ايشان يك جسم بسيط حركات مختلفه ممتنع است.

و ايضاً محال است كه كوكب در فلك به طريق ماهى در آب حركت كند، چه خرق‏ و التيام به اعتقاد ايشان بر فلك روا نيست.

حركت‏هاى سياره عطارد به وسيله چهار فلك توجيه مى‏شود.

1- ممثل، حركت اين فلك گرد مركز زمين يكنواخت است.
2- مدير، اين فلك در فلك ممثل قرار گرفته و مركزش مركز زمين نيست.

3- حامل، حامل در فلك مدير قرار گرفته و حركت آن گرد مركز خودش مى‏باشد و از مركز زمين خارج است.

4- تدوير، كه در درون حامل قرار دارد، به زمين محيط نيست و
حركت آن گرد مركز خودش يكنواخت است.

بنابراين:
الف) بعد مركز حامل عطارد از زمين به يك قرار نيست، بلكه بين 3 تا 9 درجه در تغيير است.
ب) عطارد نسبت به كره زمين داراى دو اوج و دو حضيض است،

اوج‏ها گاهى با هم جمع گشته، و زمانى از هم جدا مى‏شوند، و همچنين است حال حضيض‏ها.
ج) حركت حامل عطارد در هر شبانه روز تقريبا دو برابر حركت خارج مركز خورشيد است، يعنى 1 درجه و 58 دقيقه و 16 ثانيه و 40 ثالثه است.

دوره تناوب نجومی حرکت انتقالی سیاره به دور خورشید88 روز است

نجوم راداری و تغییر مکان دوپلری

امواج راداری که از آن کناره ی سیاره باز می تابد که به ناظر زمینی نزدیک می شود به جانب طول موج های کوتاهتر جا به جا می شود.همین طور امواج راداری که از کناره ی دور شونده سیاره منعکس می شود به سمت طول موجهای بلندتر انتقال می یابد.مقدار این جابجایی به سرعت دور و نزدیک یا دور شدن و در نتیجه به سرعت دوران سیاره ارتباط پیدا میکند .

سیاره تیر یا عطارد

با فاصله ۵۷ میلیون و ۹۲۴ هزار کیلومتری از خورشید، نزدیکترین سیاره منظومه خورشیدی به خورشید است و کم‌ترین مسافتی که با زمین پیدا می‌کند، به ۸۰ میلیون کیلومتر می‌رسد.
به خاطر نزدیکی این سیاره به خورشید اگر در طرف رو به خورشید آن (بخشی که روز است) قرار بگیرید به راحتی در دمای ۴۶۵درجه سانتیگراد پخته خواهید شد

و به علت حرکتی وضعی آرامش اگر در طرف شب آن قرار بگیرید آن قدر سرد خواهد شد که در دمای ۱۴۸- درجه سانتیگراد به راحتی مرگ را بر اثر یخ بستن تجربه می‌کنید. گردش وضعی این سیاره، حدود دو ماه طول می‌کشد و از این رو، گرم شدن آن در روز و سرد شدنش در شب دیرپاست.

از روی شدت امواج رادیویی 4ر3میلیمتری و 19میلیمتری عطارد ، دمای متوسط آن را به هنگام بدر برابر 650درجه کلوین تعیین کرده اند.باید انتظار داشت که دمای سطح عطارد زیاد باشد زیرا به خورشید نزدیک است.

عطارد

،به ازای هر واحد سطح هفت برابر زمین انرژی دریافت می کند.شب هنگام دمای پوسته سطحی عطارد به 100k نزول می کند.

حفره‌های کوچک ویا بزرگ بسیاری در سطح سیاره تیر دیده می‌شود که حکایت از برخورد شهاب‌سنگ‌های کوچک و بزرگ دارد البته قطر برخی از دهانه‌ها به ده‌ها کیلومتر می‌رسد. برخی از این د هانه ‌ها محل خروج مواد مذاب است که امروزه با سنگهای مذاب پر شده‌اند و مانند کوه‌های آتشفشانی هستند.

سطح تیر بیشتر خاکستری‌رنگ است و به خاطر نوع دهانه‌های آتشفشانی و آبگیرها خیلی شبیه کره ماه است. دانشمندان تصور می‌کردند که فعالیتهای آن مانند کره ماه‌است. اما اکنون می‌دانیم که سیاره عطارد با کره ماه بسیار متفاوت است.

تیر کوه و آتشفشان‌های بزرگ و عمده‌ای ندارد و از نظر فعالیت‌های زمین‌شناختی سیاره‌ای مرده به‌شمار می‌آید.
تیر از دسته سیاره‌های زمین‌سان است.

تیر همچون ناهید و ماه، حالت‌های گوناگونی از هلال تا قرص کامل را به خود می‌گیرد. قرص کامل، چون در آن سوی خورشید است دیده نمی‌شود. اما اشکال هلال و نیمه آن به هنگام جلوه‌های شرقی و غربی، مشاهده می‌گردند.

نیروی گرانش این سیاره کم

و دارای جو ناچیزی است که ۹۸٪ آن از هلیم و بقیه از هیدروژن، اکسیژن و سدیم ساخته شده‌است.بادهای خورشیدی به شدت به عطارد می‌دمند و این می‌رساند که تقریباً هیچ هوایی در آن وجود ندارد.
عطارد 6 درصد نوری را که از خورشید دریافت می کند.به فضا منعکس می کند.94 درصد این نور جذب سیاره می شود.

 

این سیاره نیز، مانند سیاره زهره بین زمین و خورشید قرار گرفته

 

و به خاطر این ویژگی، حالاتی را که «گذر»، «جلوه‌های شرقی و غربی» و… نامیده می‌شوند، به وجود می‌آورد. عبور عطارد فقط یا در اردیبهشت ماه (ماه مه) و یا آبان ماه (ماه نوامبر) روی می‌دهد. و علت ندرت این عبور‌ها (که در هر قرن تا ۱۳بار روی می‌دهند) به این علت است که زاویه میل مدار آن با مدار زمین (۷درجه) سبب می‌شود که سیاره معمولاً یا از شمال و یا از جنوب خورشید بگذرد. اندازه گیری‌های دقیق عبورهای عطارد نه فقط برای تعیین دقیق مدار عطارد بلکه برای محاسبه دوره تناوب حرکت وضعی زمین نیز به کار می‌آید.

 

نوشته های مشابه

‫5 دیدگاه ها

  1. علی معظمی گفت:

    با سلام ممنون از استاد عزیز و ارجمند حکیم رضی بزرگوار خداقوت واقعا خیلی عالی بود اگر قرار باسه تمام کواکب رو به این شکل شرح بدهید واقعا بی نظیر میشود …

  2. دکتر حق دوست گفت:

    واقعا جای بسی افتخار هست که چنین شخصیتی بلحاظ ابعاد علمی در کشورمون وجود داره بنده مدتی است که بیشتر کارها و سایت ها و کانال های شما رو رصد کردم اولش فکر میکردم مثل خیلی ها که فقط ظاهر علم رو دارن هستید اما بعدش خیلی سریع با دیدن کارها و فعالیت گروهتون و خودتون متوجه شدم که شما حقیقتا در ابواب علوم غور کرده اید ..
    میخواستم اگر امکان داشته باشه ازتون قول داشته باشیم تا از طریق واحد روابط عمومی دانشکده .علامه مزاحمتون بشیم برای یک کنفرانس علمی البته در جنبه خصوصی و کاملا علمی و تخصصی در خدمتتون باشیم اجازه بفرمایبد لطفا متشکرم
    در ادامه عرایض نخستم باید بگم که امیدوارم مردم ما قدر چنین گوهر گرانبهایی رو بدانند که حقیقتا در این زمانه کم هست کسی که در حداقل ۷ باب از علوم بصورت متقن و کاملا مستند و قابل اعتماد بتواند سخن بگویدو حتی تدریس تخصصی بنماید بنده سالهاست در کار های علمی و تحقیقاتی هستم و این رو کاملا ازش اطلاع دارم.. خدا شما رو سالم نگه داره …زنده باشید .

    1. استاد محترم حکیم رضی گفت:

      سلام علیکم جناب آقای دکتر حق دوست عزیز اختیار دارید شما صاحب اختیارید بیش از این بنده رو خجالت ندهید . اجازه ما دست شماست .بنده بشرط حیات در خدمتتون خواهم بود و خوشحالخواهم شد اگر خدمتی از دستم بربیاید که برای شما و نهادتون انجام بدهم .هر چه هست از اوست و الا ما از خود هیچ نداریم …سپاسگذارم .

  3. hagh12ar@gmail.com گفت:

    خیلی خیلی ممنون جناب حکیم ما نمیتونیم دکتر خطابتون کنیم چون دون شان شماست
    جسارتا چطور ارتباط بگیریم با شما لطف فرمودید واقعا

  4. استاد محترم حکیم رضی گفت:

    خواهش میکنم .بنده در خدمتتون هستم جناب دکتر حق دوست عزیز
    مرحمت بفرمائید بجهت راحت بودن و رعایت شان عالم بودن شما با شماره مستقیم بنده ارتباط حاصل بفرمائید که براتون ایمیل خواهیم نمود .متشکرم و خدا شما رو حفظ بفرماید .

پاسخ دادن به استاد محترم حکیم رضی لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا